over het lijden

Mijn beide opa’s en oma’s zijn op hoge leeftijd overleden. Allemaal waren ze klaar met het leven en verlangde naar rust en een weerzien met oude geliefden. In de laatste uren spraken ze die wens ook uit, alsof er iemand op hen wachtte. Er is geen zekerheid te geven, geen bewijs te leveren maar het heengaan werd er wel iets lichter van. Is het verdriet anders als je jong overlijdt of een heel leven hebt geleefd? Een gekozen dood of een ongeluk? Er zijn vast verschillen in het verdriet over het lijden. In mijn studententijd maakte ik de zelf gekozen dood van een van de vaders mee. Het verdriet van mijn vriendin, achtergelaten, in totale ontreddering en vol schuldgevoelens. ‘Was nou maar wel naar huis gegaan’ ‘ waarom laat hij mij zo alleen achter?’ Ik kon haar hier niet bij helpen. Ik voelde me waardeloos, ik had beide ouders en broer en zus nog. Een klagende opmerking over hen en ik schaamde me. Wat is er tegen zoveel verdriet te doen? Ik ben bij haar langs gegaan en ik heb haar heel lang vast gehouden. Ik was pas negentien en wist nog niets van de dood. Het voelt alsof het gisteren was. Later zijn er wel meer nare doden geweest. Die doden waar ik het meeste verdriet en onmacht bij voel zijn de jonge mensen. Een oud klasgenoot met een hartafwijking, de moeder met twee jonge kinderen, mijn studievriendin in een depressie, de jongen waar ik de eerste kus mee deelde. En nu gaan er op een rijtje een aantal oudere mensen, een vol leven geleefd met kinderen en kleinkinderen. Ook zij worden gemist. De herinneringen worden gedeeld en hun spullen en huizen verdeeld. De 92 jaar oude man verzucht in het ziekenhuis tegen mijn zus ‘ had ik het maar, kon ik maar dat van je zus meenemen en kon zij op haar beurt de kinderen zien opgroeien.’ Het is in beide gevallen een pijnlijk ervaren, loslaten wat je zo mooi vindt en de grote sprong wagen de vergetelheid in. Hoe oud of jong je bent, je bent je bewust van het afscheid en dat kost iedereen moed en veel geduld.

Stem of voeg toe aan :